قدیمی ترین روستاهای یزد از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی جذاب آن هستند که هر سال به این بهانه گردشگران زیادی را به سمت خود می‌کشند. هر یک از روستاها به خاطر داشتن محیط بکر و بی نظیر، آداب و رسوم خاص مردمان و تاریخچه ای از داستان‌های مختلف، جذابیت بالایی دارند. در شهر یزد تعداد زیادی روستا وجود دارد که قدمت بسیار طولانی برخی از آنها به سوژه بازدید مسافران و تورهای کویر گردی تبدیل شده است. ما در این مطلب قصد داریم به قدیمی ترین روستاهای یزد اشاره کنیم.
معرفی لیستی از قدیمی ترین روستاهای یزد
لیستی که در ادامه مشاهده می‌کنید، به روستاهای بسیار قدیمی و تاریخی یزد اشاره می‌کند که هنوز بعد از گذشت هزاران سال فرم اصلی خود را حفظ کرده‌اند. در ادامه بیشتر با این گنجینه‌های تاریخی آشنا خواهیم شد:
هرفته:
روستای هرفته در بین بیابان فهرج و خویدک است که خشکسالی‌های طولانی باعث شده بسیاری از اهالی روستا آن را ترک کنند. حتی طبق شواهد تاریخی، به دلیل قرارگیری در صحنه جنگ اعراب و ایرانیان، چندین بار تعمیر شده است. قدمت این روستا به دوران ساسانیان بازمی‌گردد که به دستور قباد ساسانی ساخته شد. در این روستا می‌توانید قلعه‌ای تاریخی ببینید که قدمت آن کمتر از تاریخچه ساخت روستاست.
بندرآباد:
روستای بندرآباد که مردم محلی به آن بُندُروا می‌گویند از قدیمی ترین روستاهای یزد است و در 36 کیلومتری یزد قرار گرفته است. طبق شواهد تاریخی، مؤسس آن را «بندار» از پادشاهان بزرگ فارسی می‌دانند که مربوط به افسانه‌های یزد است. ضمن بازدید از بافت تاریخی روستا می‌توانید از مسجد، خانقاه و امامزاده باستانی آن هم دیدن کنید.
شواز:
یکی از قدیمی ترین و کهن‌ترین روستاهای استان یزد در شهر تفت است. هنگام بازدید، سنگ نوشته بسیار قدیمی و تاریخی، قلعه کوهستانی بسیار عظیم روی صخره سنگی و بافت تاریخی خود روستا، تعجب و حیرت شما را به دنبال خواهد داشت. معنی شواز در زبان محلی، به وزش باد در شب تعبیر شده که چون باد در شب سرعت بسیار بیشتری دارد به آن شواز می‌گویند. قلعه کوهستانی این روستا علاوه بر کارکرد مسکونی، برای دفاع در برابر مهاجمین نیز استفاده می‌شده که جنس تمام آن خشت و گلی است. با توجه به وجود قبرهای عجیب و غریب در روستای شواز و شیوه قرارگیری غیر اسلامی آنها، حدس می‌زنند که قدمت روستای شواز به قبل از اسلام بر می‌گردد.
توران پشت:
یکی از قدیمی ترین روستاهای یزد با قدمت 5 هزار ساله در شهرستان تفت که وسایل بر جای مانده از داخل آن نشان دهنده شروع زندگی از دوران هخامنشیان و ساسانیان است. عده‌ای حدس می‌زنند که نام روستای توران پشت، از توران دخت ساسانی گرفته شده است. با وجود مهاجرت زیادی از اهالی روستا در طی چند سال اخیر، هنوز هم جمعیت قابل توجهی در آن سکونت دارند و پذیرای شما هستند. خبر متأثر کننده این است که در طی چند سال اخیر، سارقین زیادی به روستا رفته‌اند و چندین کتیبه را که متعلق به قبرهای تاریخی بوده به سرقت برده‌اند.
روستای فهرج:
روستاهای فهرج از قدیمی ترین روستاهای یزد با قدمت 5000 ساله است که تمامی بافت آن خشت و گلی است. این روستا در عین حالی که بسیار قدیمی است اما زیبا و دلنشین است و هنوز مردمان بومی زیادی در آن زندگی می‌کنند. مسجد جامع فهرج اوج نقطه تلاقی آن با تاریخ چند هزار ساله است به نحوی که طبق ادعای تاریخ نویسان و باستان شناسان، از اولین مساجد ساخته شده در ایران است. نام تاریخی اصلی روستای فهرج، فرافر بوده که در قرن‌های 4 و 5 به پهره، سپس به پهرست و در نهایت به فهرج تغییر پیدا کرد. علاوه بر این مسجد تاریخی، آب انباری را مشاهده خواهید کرد که قدمت آن به دوران افشاریان می‌رسد. قلعه باستانی فهرج که کاربرد نظامی داشته و قدمت آن به قرن 10 هجری می‌رسد، نقطه گردشگری دیگر آن است. در بازدید از این روستای تاریخی، علاوه بر تمامی سایت‌های تاریخی گفته شده، مجموعه تفریحی – گردشگری و چاه چهل دختران و کویرنوردی با تور کویر یزد را فراموش نکنید.
خرانق:
قدمت روستای خرانق به 4500 سال می‌رسد و به همین دلیل در لیست قدیمی ترین روستاهای یزد قرار داده‌ایم. طبق اسناد تاریخی، دوره ساخت روستا حداقل به زمان ساسانیان بازمی‌گردد. اما با توجه به اینکه نشانه‌هایی از زندگی چادرنشینی به دست آمده، حدس می‌زنند که قدمت آن به دوران هخامنشی برسد. در واقع در زمان هخامنشیان مسیر تجاری بسیار مهمی در این روستا جریان داشته و کاروان‌های تجاری برای ایمنی و استراحت، در قلعه و راهدارخانه‌ها استراحت می‌کرده‌اند. در این روستا هم منارجنبان وجود دارد که به دوران ساسانیان باز می‌گردد. در بازدید از روستای خرانق می‌توانید به تماشای کاروانسرا، مسجد جامع و قلعه آن بپردازید.
هفتادر:
مورد بعدی در لیست قدیمی ترین روستاهای یزد، روستای هفتادر است که به دستور قباد ساسانی تأسیس شد. طبق یادداشت‌های تاریخ نویسان، قباد ساسانی در مسیر عبور از فارس به یزد، آتشکده بسیار بزرگی از 7 آتشکده بسیار بزرگ آن زمان را ساخت. در اطراف آن هم روستای هفت آذر را بنا نهاد که بعدا به هفتادر معروف شد. در بازدید از روستای هفتادر، امامزاده، دروازه قدیمی، مسجد جامع و مسجد چادک را فراموش نکنید.
خورمیز:
روستای بسیار قدیمی خورمیز در اطراف شهرستان مهریز قرار دارد که معتقدند فردی به نام هرمز بن انوشیروان آن را ساخته است. قلعه موجود در این روستا یکی از مهم‌ترین قلعه‌های دوران ساسانیان بوده است.
زرجوع:
روستای زرجوع نه تنها یکی از قدیمی ترین روستاهای یزد بلکه مهم‌ترین روستا برای زرتشتیان است. این روستا به دلیل داشتن زیارتگاه پارس بانو از بانوان زرتشتی، دختر یزدگرد، اهمیت بالایی برای زرتشتیان دارد. هر سال از اول تا 5 تیر، زرتشتیان برای مراسم خاص خود به این روستا می‌روند.
عقدا:
از قدیمی ترین روستاهای یزد که به دستور «عقدار» از فرماندهان یزدگرد ساخته شده و قدمت آن با قدمت ساخت شهر میبد یکسان است. در سفر به روستای عقدا، به هیچ وجه بازدید از رباط حاج ابوالقاسم رشتی، مسجد شمس و مسجد جامع، حمام تاریخی خواجه نصیر و قلعه سام را فراموش نکنید.
مهرجرد:
آخرین روستا در لیست ما، روستای مهرجرد است که حدس می‌زنند، مهرنگار، دختر انوشیروان ساسانی آن را بنا نهاد و دستور داد که نام آن «مهرگرد» باشد که بعدا به اسم مهرجرد که معرب شده فارسی آن است تغییر پیدا کرد. آثار تاریخی و باستانی این روستا، قلعه کهن، مدرسه عتیق متعلق به قرن 8، مسجد جامع و زیارتگاه خدیجه خاتون است.
